Ultrasonografia (USG) jest jedną z najczęściej stosowanych metod obrazowania w medycynie, ze względu na swoją nieinwazyjność, dostępność oraz brak promieniowania jonizującego.
Jednym z narządów, który może być badany za pomocą ultrasonografii, jest śledziona. USG śledziony pozwala na dokładną ocenę jej struktury, wielkości oraz wykrycie potencjalnych nieprawidłowości. W artykule przedstawimy rolę, jaką odgrywa badanie ultrasonograficzne śledziony w diagnostyce, omówimy najczęstsze wskazania do jego wykonania oraz jakie zmiany mogą być za jego pomocą zdiagnozowane.
Budowa i funkcje śledziony
Śledziona to narząd zlokalizowany w lewym podżebrzu, tuż pod przeponą, pełniący ważne funkcje w układzie odpornościowym oraz krwiotwórczym organizmu. Jest odpowiedzialna za filtrację krwi, magazynowanie krwinek oraz usuwanie uszkodzonych lub starych komórek krwi. Pełni również rolę w odpowiedzi immunologicznej, uczestnicząc w produkcji przeciwciał i fagocytowaniu bakterii oraz innych obcych patogenów.
W prawidłowych warunkach śledziona jest narządem stosunkowo małym, jednak może zmieniać swoje rozmiary w odpowiedzi na różne procesy patologiczne. Powiększenie śledziony, zwane splenomegalią, może być wynikiem wielu schorzeń, od infekcji, przez choroby hematologiczne, aż po nowotwory. W takich przypadkach USG śledziony jest podstawowym narzędziem diagnostycznym, które pozwala na szybkie i nieinwazyjne potwierdzenie zmienionych rozmiarów narządu oraz wykrycie ewentualnych dodatkowych nieprawidłowości.
Wskazania do wykonania usg śledziony
Ultrasonografia śledziony jest wykonywana w wielu przypadkach, szczególnie wtedy, gdy istnieje podejrzenie patologii w obrębie tego narządu. Do najczęstszych wskazań należą:
1. Powiększenie śledziony (splenomegalia) – jedno z głównych wskazań do wykonania USG śledziony https://usg-warszawa.pl/ . Splenomegalia może towarzyszyć różnym schorzeniom, w tym chorobom zakaźnym (mononukleoza zakaźna, malaria), chorobom hematologicznym (białaczka, chłoniaki) oraz chorobom metabolicznym.
2. Urazy jamy brzusznej – w przypadku urazów brzucha, zwłaszcza urazów tępych, istnieje ryzyko uszkodzenia śledziony. USG pozwala na szybką ocenę narządu pod kątem obecności krwiaków, pęknięć czy innych uszkodzeń.
3. Choroby hematologiczne – w przebiegu niektórych chorób krwi, takich jak niedokrwistości hemolityczne czy talasemie, śledziona może się powiększać. Regularne badania ultrasonograficzne pozwalają na monitorowanie wielkości narządu oraz jego struktury.
4. Choroby nowotworowe – USG śledziony może być przydatne w ocenie zmian nowotworowych, zarówno pierwotnych, jak i przerzutowych. W niektórych przypadkach nowotwory, takie jak chłoniaki, mogą powodować powiększenie śledziony oraz pojawienie się zmian ogniskowych w jej obrębie.
5. Infekcje i stany zapalne – w przebiegu zakażeń bakteryjnych, wirusowych czy pasożytniczych może dojść do powiększenia śledziony. USG śledziony pozwala na ocenę jej struktury oraz wykrycie ewentualnych zmian patologicznych.
Przebieg badania usg śledziony
Badanie ultrasonograficzne śledziony jest procedurą prostą i bezbolesną. Pacjent zazwyczaj leży na plecach, choć w niektórych przypadkach może być proszony o ułożenie się na lewym boku, co ułatwia lepszy dostęp do narządu. Lekarz nanosi żel na skórę pacjenta w okolicy lewego podżebrza, a następnie przykłada głowicę ultrasonograficzną, która wysyła fale dźwiękowe w głąb ciała. Obraz uzyskany na monitorze pozwala na ocenę kształtu, wielkości oraz struktury śledziony.
Ultrasonografia śledziony trwa zazwyczaj kilkanaście minut, a jej wyniki są dostępne natychmiastowo. W razie potrzeby lekarz może wykonać dodatkowe badania, takie jak USG innych narządów jamy brzusznej, aby lepiej ocenić stan pacjenta.
Diagnostyka zmian patologicznych
USG śledziony pozwala na wykrycie wielu różnych zmian patologicznych. Do najczęściej diagnozowanych za pomocą tego badania należą:
1. Splenomegalia – powiększenie śledziony może mieć różne przyczyny, a ultrasonografia pozwala na dokładne określenie rozmiarów narządu oraz monitorowanie postępu choroby lub reakcji na leczenie.
2. Zmiany ogniskowe – USG śledziony pozwala na wykrycie guzków, torbieli, ropni czy innych zmian w obrębie śledziony. Zmiany te mogą mieć charakter łagodny (np. torbiele wrodzone) lub złośliwy (nowotwory pierwotne lub przerzuty).
3. Pęknięcia i krwiaki – w przypadku urazów brzucha, ultrasonografia może szybko wykryć pęknięcia torebki śledziony, a także obecność krwiaków w jej wnętrzu lub w jamie brzusznej.
4. Zwłóknienia – w przebiegu niektórych przewlekłych schorzeń, takich jak marskość wątroby, śledziona może ulegać zwłóknieniu, co prowadzi do zmiany jej struktury. USG śledziony jest w stanie wykryć takie zmiany, choć ich dokładna ocena może wymagać dodatkowych badań.
5. Zwapnienia – w śledzionie mogą pojawić się zwapnienia, które są wynikiem przebytych infekcji, urazów lub innych procesów chorobowych. Ultrasonografia pozwala na ich wykrycie oraz ocenę ich rozległości.
Znaczenie usg śledziony w monitorowaniu chorób przewlekłych
Ultrasonografia śledziony odgrywa kluczową rolę w monitorowaniu pacjentów z przewlekłymi chorobami, takimi jak marskość wątroby czy choroby hematologiczne. Regularne badania pozwalają na ocenę postępu choroby, wykrycie ewentualnych powikłań oraz ocenę skuteczności leczenia. W wielu przypadkach ultrasonografia jest pierwszym badaniem, które sugeruje obecność patologii, co pozwala na szybsze wdrożenie odpowiedniego leczenia.
USG śledziony jest niezwykle cennym narzędziem diagnostycznym, pozwalającym na szybką, nieinwazyjną ocenę tego narządu. Badanie to ma szerokie zastosowanie, zarówno w diagnostyce ostrych stanów, takich jak urazy śledziony, jak i w monitorowaniu przewlekłych schorzeń. Dzięki ultrasonografii możliwe jest wykrycie wielu różnych zmian patologicznych, co ma bezpośredni wpływ na dalsze postępowanie lecznicze.